Blast from the Past: Metallica
Ήταν τέλη Ιουλίου του 1991, όταν λάβαμε το πρώτο δείγμα του επικείμενου άλμπουμ των Metallica που ονομάζεται “δόκιμα”, “Black Album”. Ήταν το single “Enter Sandman”, το εισαγωγικό τραγούδι του άλμπουμ, μαζί με το κλειστοφοβικό video του. Παρά τα τριάντα χρόνια που έχουν περάσει, θυμάμαι καθαρά την αντίδραση του κόσμου: Αμηχανία…
Αμηχανία, λοιπόν. Όχι επειδή αυτό που έφτανε στα αυτιά ήταν κακό. Αλλά επειδή αυτό που έφτανε στα αυτιά ήταν τόσο απίστευτα (μα απίστευτα) καλό, αλλά και διαφορετικό από αυτά στα οποία μας είχαν συνηθίσει οι Metallica. Δύο εβδομάδες μετά, στις 12 Αυγούστου, ήρθε το πλήρες άλμπουμ, δηλαδή το ομώνυμο των Metallica, που έμελλε να αναφέρεται ως “Black Album”.
Οι οπτικές, μέσα από τις οποίες οφείλει κανείς να κρίνει το άλμπουμ, είναι πολλές. Θα προσπαθήσουμε να τις ικανοποιήσουμε όλες, χωρίς σειρά σημαντικότητας. Σιγά μην τα καταφέρουμε…
O Jason Newsted ήταν ήδη πέντε χρόνια στο συγκρότημα. Στην ιστορία της μουσικής, δε νομίζω να έχει υπάρξει άλλη φορά, όπου χρειάστηκε να περάσει μια πενταετία, προκειμένου να ακουστεί ένα μέλος στο δισκογραφικό αποτέλεσμα. Εκτός αν το συγκρότημα δεν είχε κυκλοφορήσει άλμπουμ στο μεταξύ… Αλλά αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση των Metallica. Το “…And Justice for All” αδίκησε παράφορα το νεοαποκτηθέν μέλος, αλλά το επόμενο (Black) album ήρθε να διορθώσει τα πράγματα. Ευτυχώς…
Η πρώτη δουλειά των Metallica, “Kill ’em All”, έδειξε στον κόσμο πως το αμερικανικό group μπορεί να παίζει με thrash μανία. Οι δύο επόμενες δουλειές έδειξαν πως η thrash μανία μπορεί να διανθιστεί με πιο δύσκολα riff, ακόμα και με progressive πινελιές. Κοινό στοιχείο ανάμεσα στις τρεις αυτές φρενήρεις δουλειές είναι ο Cliff Burton. Το απόγειο της progressive προσέγγισης συνέβη με το “…And Justice for All”, από το οποίο ο τελευταίος απουσιάζει. Καθόλου τυχαίο…
Στο Black Album οι Metallica αποφάσισαν να αλλάξουν ξανά ρότα.
Οι ρυθμοί των τραγουδιών και το γενικότερο στήσιμό τους, είναι πιο εύπεπτα, κάνοντας τη μουσική του άλμπουμ πιο προσεγγίσιμη στον πολύ κόσμο. Οι Metallica κατάφεραν να βγουν από τη metal απομόνωση και τη metal γραφικότητα, τραβώντας μαζί τους πάμπολλα άλλα συγκροτήματα. Αν κάτι οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στο Black Album, αυτό είναι η εξωτερίκευση του metal ήχου σε ένα σαφώς ευρύτερο κοινό. Καλώς ή κακώς, το “τείχος” ανάμεσα στον “βαρύ ήχο” και στους “υπόλοιπους ανθρώπους” έπεσε, εισάγοντας νέα ακούσματα σε πολλά σαλόνια.
Οι Metallica είχαν αρχίσει να στρίβουν. Απόδειξη γι’ αυτό αποτέλεσε το επόμενό τους άλμπουμ, “Load”. To 1991, όμως, η απόδειξη αυτή δεν ήταν παρούσα. Τα 80s είχαν τελειώσει και ο χαρακτήρας του group άλλαζε, μαζί με την παγκόσμια μουσική. Μπορεί η έκρηξη του grunge να μην είχε συμβεί ακόμα (αφού θα χρειάζονταν λίγες ακόμα εβδομάδες για τα “Ten”, “Badmotorfinger” και, βασικά, “Nevermind”), ωστόσο η αλλαγή είχε θέσει τα θεμέλιά της. Και μπορεί οι ίδιοι οι Metallica να μην ήταν ούτε κατά διάνοια οι κύριοι υπεύθυνοι για ετούτο, αλλά βρέθηκαν κι αυτοί στο τιμόνι. Είτε το ήθελαν είτε όχι. Και, βασικά, είτε το συνειδητοποίησαν είτε όχι.
Οι πωλήσεις του Black Album των Metallica δεν έχουν σταματήσει από τότε. Κανείς δε θα περίμενε πως ένα συγκρότημα αυτού του είδους θα είχε καταφέρει να μετατραπεί σε ένα από τα πιο εμπορικά σχήματα ever. Ήταν άλλη μια ανατροπή.
Περνάμε στα τραγούδια. Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα… Αρκετοί θα θελήσουν να με φτύσουν κατάμουτρα για τη γνώμη που θα παραθέσω, αλλά η προστασία της οθόνης μού δίνει θάρρος. Οι τέσσερις δουλειές των 80s είναι ορισμοί του “all killer, no filler”. Αλήθεια, στο Black Album ισχύει το ίδιο; Κατά την άποψή μου όχι. Μήπως, τελικά, οι κύριες αιτίες που το Black Album στιγμάτισε τόσο σθεναρά τη μουσική ιστορία είναι αυτές που αναφέρθηκαν στην αρχή; Δεν αποκλείεται. Προφανώς και πρόκειται για ένα γαμάτο άλμπουμ, αλλά η εξέχουσα θέση του αποτελεί αντικείμενο κουβέντας, που απαιτεί λίτρα μπύρας.
Επιμέλεια: Φαίδωνας Κυτρίδης