Μην Πυροβολείτε Τον Πιανίστα: Τι θα γίνει όταν μεγαλώσει;

«Και για πες μπόμπιρα, τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;»

Φαντάζομαι σε όλους μας, όταν ήμασταν μικροί, μας έγινε αυτή η ερώτηση. Ίσως από κάποιο αλάνι θείο, καθώς μας έβαζε στην τσέπη το πεντοχίλιαρο, από το νονό, μετά που είχε φάει σα ζώο και είχε σκάσει το Πάσχα ή από τη δασκάλα τις πρώτες μέρες στο σχολείο. Κάποιοι ήθελαν να γίνουν αστροναύτες, άλλοι μηχανικοί, ίσως ραλίστες ή ποδοσφαιριστές. Κάπου – κάπου όμως όλο και κάποιος θα απαντούσε…«μουσικός».

Αλλά για πες ρε ψηλέ. Αν σήμερα ο γιος σου, ο ανιψιός σου, το ξαδερφάκι σου, ο μαθητής σου στο ωδείο, ή το γυφτάκι στο φανάρι σου έλεγε, ότι όταν μεγαλώσει, θέλει να γίνει μουσικός, τι θα το συμβούλευες;

Προσωπικά δεν έχω δει μουσικό ασφαλισμένο ποτέ. Ούτε ΙΚΑ, ούτε ΣΥΚΑ ούτε ΜΙΚΑ. Άμα αρρωστήσεις και δεν έχεις τίποτα φράγκα στην άκρη, πήγες σαν το σκυλί στ’αμπέλι, άκλαυτος και ζωή σε λόγου μας. Ίσως κάνα ωδείο να κολλάει λίγα ένσημα, που για να συμπληρώσεις αρκετά για σύνταξη πρέπει να είσαι ο Χαιλάντερ. Δεν έχω δει μουσικό να δουλεύει πάντα. Χειμώνα-καλοκαίρι, βρέξει χιονίσει, όχι να γίνει εκατομμυριούχος αλλά να υπολογίζει σε αυτό το εισόδημα, έστω και μικρό, με σιγουριά. Ούτε κάποιον που να μην έχει δουλέψει τσάμπα, μετά από άπειρες ώρες πρόβας, αφού «στράβωσε η δουλειά», λες και ήταν μέτοχος στο καράβι που βούλιαξε (ενώ στη πραγματικότητα είναι ο Μπάρκουλης που φωνάζει, όχι άλλο κάρβουνο). Σίγουρα όλοι έχουν τις ιστορίες τους από «ψαλίδια» σε συμφωνημένες αμοιβές ή από λεφτά που τους τα χρωστάνε ακόμα και θα τα πάρουν του Αγίου ανήμερα. Και τέλος, δεν έχω δει μουσικό, που να βγάζει χρήματα και να ζει αποκλειστικά από τη μουσική που του αρέσει. Φυσικά, υπάρχουν λίγα τρανταχτά παραδείγματα που απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ποιος είναι ο κανόνας θα μου πεις…

Ο κανόνας είναι ψηλέ, ότι το να δηλώνεις «επαγγελματίας μουσικός» τη σήμερον ημέρα, σε αυτό το οικοπεδάκι που λέμε Ελλάδα, είναι σαν να δηλώνεις βάζελος μέσα στο Καραϊσκάκη. Ριψοκίνδυνο ή χοντρή μαλακία, ανάλογα την οπτική του καθενός. (Συν ότι η αλήθεια πατέρα, βρίσκεται στους Sex Pistols γκέγκε;)

Σταμάτησα να δηλώνω «επαγγελματίας μουσικός» πριν κάμποσο καιρό. Στην αρχή ντρεπόμουνα λίγο απέναντι στους άλλους, τους «επαγγελματίες» που «ζούσαν από τη μουσική». Πολλοί στην πορεία αποδείχτηκαν πιο ατάλαντοι και από απόφοιτο του Big Brother, και απλά τους τα έχωνε κάποιος για να το παίζουν ιστορία και χαϊλίκι, ή απλά έπιαναν το όργανο στο χέρι τους μόνο αν κάποιος τους πλήρωνε. Κάτι σαν το μπάσταρδο παιδί ενός midi sequencer και ενός Juke box. Έτσι απέβαλα αυτό το κόμπλεξ, αφού συνειδητοποίησα ότι ο επαγγελματισμός έχει να κάνει με το πόσο σωστά και υπεύθυνα κάνεις αυτό που κάνεις, πόσο το γουστάρεις και όχι τι λες στις γκόμενες, για να τις ρίξεις με τα λεφτά του μπαμπά ή τη μηδενική σου δήλωση στην εφορία.

Δεν ξέρω αν ήταν η καλύτερη ή η χειρότερη επιλογή που έκανα (και δεν θα το μάθω ποτέ), αλλά ακόμα και σήμερα χτυπάει το τηλέφωνο από συναδέλφους, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας, που δεν έμαθαν ποτέ άλλο επάγγελμα, να ρωτάν αν ξέρω για κάνα μεροκάματο, έστω και για εξευτελιστικό μεροκάματο. Ή δε θα ξεχάσω ένα παλικάρι που το πήρα να έρθει να γράψει στο στούντιο και δεν είχε ούτε βενζίνη να βάλει στο μηχανάκι. Χώρια τους φίλους που ενώ ξεκίνησαν με φοβερή όρεξη, ατέλειωτες ώρες μελέτης, τρεξίματος και μεγάλες ικανότητες, κατέληξαν να μισούν τον εαυτό τους και τη μουσική θαμμένοι σε κάποιο σκυλάδικο ή σε κάποια μπάντα διασκεδαστών του πούτσου.

Είναι γεγονός ότι στη χώρα μας κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά τον μουσικό. Ο κάθε γελοίος που άνοιξε μια τρύπα και έβαλε δυο ηχεία, περιμένει να φέρνεις τη μπάντα σου και να παίζεις τσάμπα, «για να προωθήσεις τη δουλειά σου». Το κάθε πουτανάκι που το παίζει τραγουδίστρια και δεν τη ξέρει ούτε η μάνα της, θέλει να σε περάσει από οντισιόν λες και είναι η Alicia Keys, για να «σε πάρει στο σχήμα της για live εμφανίσεις», να λιώσετε στις πρόβες μέχρι να μάθει να τραγουδάει, και μετά να κάνει τον Αλέκο όταν τη στείλουν σπίτι της, επειδή δεν πρόλαβε να πηδήξει αρκετούς ώστε να γεμίσει το μαγαζί. Το κάθε συνοικιακό ωδείο προσφέρει ωρομίσθιο εφάμιλλο με του τύπου που καθαρίζει τα παρμπρίζ στο φανάρι, σε φάση που σκέφτεσαι ότι το εισιτήριο του μετρό είναι πλέον ακριβότερο. Και τα πνευματικά-μηχανικά δικαιώματα τα μασάει μια κλικαρία, που έχει τις άκρες, πετώντας ψίχουλα στους υπόλοιπους.

Μήπως όμως είμαστε (ή αν θέλετε εσείς οι κομπλεξικοί πλέον), είναι οι «επαγγελματίες» μουσικοί άξιοι της μοίρας τους; Έριξαν άκυρο συλλογικά σε μια δουλειά που το μεροκάματο είναι σε επίπεδο κινέζου εργάτη σε χωράφι, και βοήθησαν τους συναδέλφους τους που πραγματικά έχουν ανάγκη, ώστε να μη βρεθεί κάποιος να δουλεύει για ένα πιάτο φαί; Ή μήπως απλά κακολόγησαν τον άλλο, για να του φάνε τη δουλειά, επειδή είναι «ακριβός», κρύβοντας την μουσική τους ανεπάρκεια και εν γένη παιδεία, πίσω από το ότι αυτοί «δουλεύουν» (εμάς και τους εαυτούς τους)=είναι καλοί και προφεσιοναλς;

Υπάρχει κάποια ένωση ή κάποιο όργανο που να προστατεύει αυτόν τον κλάδο; Όποιος την ξέρει, να την χαίρεται. Ποτέ δεν είδα κάποια παρέμβαση, κάποια βοήθεια ή την παραμικρή προσφορά. Ή μήπως είναι οι λαϊκοί από ‘δω, οι ροκάδες από ‘κει, οι έντεχνοι πιο πέρα και κάπου καταχωνιασμένοι οι κλασικοί και αλληλοσκοτώνονται για το ποιος είναι ο πιο άξιος;

Μπορεί να είναι απλά θέμα προσφοράς και ζήτησης. Ίσως κοινή απληστία και ανταγωνισμός. Αλλά την τελευταία φορά που τσέκαρα η μουσική ήταν τέχνη και αυτοί που την ασκούσαν λέγονταν καλλιτέχνες. Όποιος θέλει λοιπόν ας κρατήσει τον τίτλο του «επαγγελματία» και ας τον βάλει στον κώλο του. Πάντα θα σέβομαι περισσότερο τους καλλιτέχνες.

Δεν είναι καλό να ξενερώνεις κάποιον που έχει ένα όνειρο. Που έχει όρεξη και θέληση και όλο το χρόνο μπροστά του για να το πραγματοποιήσει. Αλλά ρε μάγκα, το σπορ θέλει άντερα, θέλει και πείσμα και θέλει και τρέλα. Θέλει να ξέρεις να κάνεις παρακάμψεις, να πηγαίνεις Πατήσια-Παγκράτι μέσω Αττικής Οδού, αλλά να μη χάνεις το δρόμο σου στο τέλος. Θέλει να τη βγάζεις και με τα πολλά, αλλά κυρίως με τα λίγα, και να κάνεις πάντα τα κουμάντα σου, γιατί δεν ξέρεις τι ξημερώνει. Θέλει να κάνεις τη δουλειά σου χόμπι και όχι το χόμπι σου δουλειά όπως λένε μερικοί άσχετοι, για να μη γίνεις μίζερος. Θέλει να αγαπάς τη μουσική και όχι το να είσαι μουσικός. Να είσαι πρώτα καλλιτέχνης και μετά επαγγελματίας.

Κείμενο: Θάνος Λυμπερόπουλος

Περισσότερα άρθρα της στήλης, εδώ